You can view the periodic/non-periodic document named Devlet-i Aliyye-i Osmaniye tarihi published by Hayrullah Efendi on 01/01/1866 in full text; you can also search within the document in Latin or Arabic script.
Asıl adı Devlet-i Aliyye-i Osmâniyye Târihi olup literatüre Hayrullah Efendi Târihi adıyla geçmiştir. Encümen-i Dâniş’in kurulduğu (1851) sıralarda yazımına başlanarak 1853-1865 yılları arasındaki zaman içinde muhtelif aralıklarla on beş cilt halinde ortaya çıkan eser, müellifin ölümüyle yarım kalmış olmakla beraber Osmanlı tarih yazıcılığında alışılmışın dışındaki farklı zihniyet ve tutumdan dolayı özel bir yere sahip olmuş ve bir kaynak değerini kazanmıştır.
Hayrullah Efendi’nin, kendi devrinin hükümdarı Sultan Abdülmecid zamanını da (1839-1861) içine alacak şekilde otuz iki Osmanlı padişahından her birinin saltanat devresine ayrı bir cilt tahsis etmek üzere planladığı eser, Osmanlı tarihinin Ertuğrul Gazi çağından başlayarak Sultan I. Ahmed’in (1603-1617) saltanatı sonuna kadar ancak on dört padişahın yer aldığı bir kesimini kuşatmaktadır. Eser, 1872-1875 yılları arasında Dîvân-ı Ahkâm-ı Adliyye müfettişi Ali Şevki Efendi tarafından Zeyl-i Târîh-i Hayrullah Efendi adı altında tamamlanmak istenmişse de I. Mustafa, II. Osman, IV. Murad ve Sultan İbrâhim’in saltanatlarının ele alınıp 1648’e kadar zeyledildiği üç ciltten sonra bu teşebbüsün de sonu gelmemiştir. Ali Şevki Efendi, Hayrullah Efendi’nin çizdiği plan ve çerçeveyi takip etmeye çalışmakla beraber eseri onunkinin seviyesine çıkaramamıştır. Hayrullah Efendi Târihi, Ali Şevki Efendi’nin zeyilleriyle beraber 1853-1875 yılları arasında, bazıları iki defa olmak üzere her biri 69 ile 237 sayfa arasında değişen, toplam 2054 sayfa hacminde on sekiz cüz halinde yayımlanmıştır.
Hayrullah Efendi bu eserini, “usûl-i cedîd üzre” dediği bir metot takip etmek suretiyle meydana getirdiğini sık sık belirtmektedir. Müellifin tarih alanına getirdiği farklılık her şeyden önce eserin tertip ve tasnif şeklindedir. Bütün ciltlerinde uyguladığı bir plan gereğince her bir padişahın saltanat devresine rastlayan tarihî hadiseler üçlü bir çerçeve içinde ele alınmaktadır. Bahis konusu edilecek devreye giriş olmak üzere her defasında önce doğuda ve batıdaki devletlerin siyasî, askerî ve içtimaî durumlarına göz atılarak dünyanın o çağda ne halde bulunduğunu gösteren umumi bir tablo çizilir. Bu icmallerin ardından kitabın ağırlık merkezini kuran her ikinci fasılda, cildin kendisine tahsis edildiği padişahın saltanat süresinde Osmanlı Devleti’nin askerî, siyasî ve içtimaî hadiseleri üzerinde durulur; bunu da buraya kadar bahis konusu edilmiş hadiseler üzerinde tahliller yürütülüp aralarında münasebetler kurulan “muhâkeme faslı”, bazan da “fezleke” dediği bir üçüncü fasıl takip eder. Eserinin terkibî bir mahiyet taşıyan muhâkeme fasıllarında Hayrullah Efendi Osmanlı tarihini ele aldığı devrin umumi tablosu içine yerleştirmek, o çağın hadiseleriyle olan bağlantılarını göstermek hedefine oldukça yaklaşır. Bu fasılların bazılarında Hayrullah Efendi, haklarında o vakitler memleketimizde bilgi ve kaynak bulunmayan devletlerden de okuyucusunu haberdar etmektedir. Mâverâünnehir sahası Türk hanlık ve hükümdarlıklarını, Türk hâkimiyetindeki Hindistan’ın siyasî tarihi ve oradaki Bâbürlüler saltanatını, eserinin hemen her cildinde İspanya müslümanlarının hıristiyanlar elindeki içler acısı hallerini anlatan sayfaları bunlardan birkaçıdır.
For a mot-a-mot translation of this particular file by expert translators, you will be able to get a price quote by clicking the "request translation" button. Service will be with you soon.
Asıl adı Devlet-i Aliyye-i Osmâniyye Târihi olup literatüre Hayrullah Efendi Târihi adıyla geçmiştir. Encümen-i Dâniş’in kurulduğu (1851) sıralarda yazımına başlanarak 1853-1865 yılları arasındaki zaman içinde muhtelif aralıklarla on beş cilt halinde ortaya çıkan eser, müellifin ölümüyle yarım kalmış olmakla beraber Osmanlı tarih yazıcılığında alışılmışın dışındaki farklı zihniyet ve tutumdan dolayı özel bir yere sahip olmuş ve bir kaynak değerini kazanmıştır.
Hayrullah Efendi’nin, kendi devrinin hükümdarı Sultan Abdülmecid zamanını da (1839-1861) içine alacak şekilde otuz iki Osmanlı padişahından her birinin saltanat devresine ayrı bir cilt tahsis etmek üzere planladığı eser, Osmanlı tarihinin Ertuğrul Gazi çağından başlayarak Sultan I. Ahmed’in (1603-1617) saltanatı sonuna kadar ancak on dört padişahın yer aldığı bir kesimini kuşatmaktadır. Eser, 1872-1875 yılları arasında Dîvân-ı Ahkâm-ı Adliyye müfettişi Ali Şevki Efendi tarafından Zeyl-i Târîh-i Hayrullah Efendi adı altında tamamlanmak istenmişse de I. Mustafa, II. Osman, IV. Murad ve Sultan İbrâhim’in saltanatlarının ele alınıp 1648’e kadar zeyledildiği üç ciltten sonra bu teşebbüsün de sonu gelmemiştir. Ali Şevki Efendi, Hayrullah Efendi’nin çizdiği plan ve çerçeveyi takip etmeye çalışmakla beraber eseri onunkinin seviyesine çıkaramamıştır. Hayrullah Efendi Târihi, Ali Şevki Efendi’nin zeyilleriyle beraber 1853-1875 yılları arasında, bazıları iki defa olmak üzere her biri 69 ile 237 sayfa arasında değişen, toplam 2054 sayfa hacminde on sekiz cüz halinde yayımlanmıştır.
Hayrullah Efendi bu eserini, “usûl-i cedîd üzre” dediği bir metot takip etmek suretiyle meydana getirdiğini sık sık belirtmektedir. Müellifin tarih alanına getirdiği farklılık her şeyden önce eserin tertip ve tasnif şeklindedir. Bütün ciltlerinde uyguladığı bir plan gereğince her bir padişahın saltanat devresine rastlayan tarihî hadiseler üçlü bir çerçeve içinde ele alınmaktadır. Bahis konusu edilecek devreye giriş olmak üzere her defasında önce doğuda ve batıdaki devletlerin siyasî, askerî ve içtimaî durumlarına göz atılarak dünyanın o çağda ne halde bulunduğunu gösteren umumi bir tablo çizilir. Bu icmallerin ardından kitabın ağırlık merkezini kuran her ikinci fasılda, cildin kendisine tahsis edildiği padişahın saltanat süresinde Osmanlı Devleti’nin askerî, siyasî ve içtimaî hadiseleri üzerinde durulur; bunu da buraya kadar bahis konusu edilmiş hadiseler üzerinde tahliller yürütülüp aralarında münasebetler kurulan “muhâkeme faslı”, bazan da “fezleke” dediği bir üçüncü fasıl takip eder. Eserinin terkibî bir mahiyet taşıyan muhâkeme fasıllarında Hayrullah Efendi Osmanlı tarihini ele aldığı devrin umumi tablosu içine yerleştirmek, o çağın hadiseleriyle olan bağlantılarını göstermek hedefine oldukça yaklaşır. Bu fasılların bazılarında Hayrullah Efendi, haklarında o vakitler memleketimizde bilgi ve kaynak bulunmayan devletlerden de okuyucusunu haberdar etmektedir. Mâverâünnehir sahası Türk hanlık ve hükümdarlıklarını, Türk hâkimiyetindeki Hindistan’ın siyasî tarihi ve oradaki Bâbürlüler saltanatını, eserinin hemen her cildinde İspanya müslümanlarının hıristiyanlar elindeki içler acısı hallerini anlatan sayfaları bunlardan birkaçıdır.
You can view the periodic/non-periodic document named Devlet-i Aliyye-i Osmaniye tarihi published by Hayrullah Efendi on 01/01/1866 in full text; you can also search within the document in Latin or Arabic script.
You can help us correct any errors that may be seen in the file. I.e., you can let us know if you think it is incorrectly catalogued, categorized, or completely unrelated to the word you are looking for. Thank you in advance.
